Derimiz vücudumuzun en büyük organıdır. Yaşamımız boyunca pek çok olumsuz etki ile karşılaşmaktadır. Günümüzde deri kanseri en sık görülen kanser türüdür.
Ozon tabakasının incelmesi, bronz tenin daha güzel kabul edilmesi, solaryum uygulamaları, kimyasal karsinojenlerin çoğalması gibi sebeplerle deri kanserlerinin sıklığı hızla artmaktadır. Bahsedilen etkenlerin hepsi, derinin üst tabakalarındaki hücrelerde DNA hasarına sebep olur. Hasarlı hücreler çoğunlukla vücudun savunma mekanizmaları tarafından ortadan kaldırılır. Bazı durumlarda ise bu hücreler kontrolden çıkarak deri kanserine dönüşür.
Kimler deri kanseri için risk altındadır?
- Açık tenliler
- Derilerinde kolayca çillenme olanlar
- Çok fazla sayıda beni (nevüs) olanlar
- Ailesinde deri kanseri bulunanlar
- Açık havada fazla zaman geçirenler
- Yüksek rakımlı yerlerde ya da ekvatora yakın bölgelerde yaşayanlar Yıl boyunca yoğun güneş ışığına maruz kalanlar
- Herhangi bir sebeple radyoaktif ışın tedavisi (radyoterapi) alanlar
- Uzun yıllar iyileşmeden kalan açık yarası olanlar
- Katran, zift, arsenik vs. gibi kimyasal karsinojen maddelere kronik şekilde maruz kalanlar
- Bağışıklık sistemi bozukluğu olanlar ya da ilaç kullanımına bağlı olarak bağışıklık sistemi baskılananlar
deri kanseri gelişimi için risk altındadır.
Cilt kanseri tipleri
Temel olarak 3 tip deri kanseri vardır:
- BCC (Bazal hücreli karsinom)
- SCC (Skuamoz hücreli karsinom, epidermoid karsinom)
- Malign Melanom
BCC (Bazal hücreli karsinom)
BCC (Bazal hücreli karsinom): En sık rastlanan ve en iyi huylu tiptir. Genellikle başka bölgelere sıçrama (metastaz) yapmaz. Ancak ihmal edilirse bulunduğu bölgeyi harap eder ve büyür. BCC’yi küçükken aldırmak en iyi tedavidir. İhmal edilir ve büyürse onarım zorlaşacaktır. En az 0.5 cm sağlam sınırla çıkarılmalıdır.
BCC’nin alt tipleri vardır:
- Nodüler BCC
- Yüzeyel BCC
- Pigmente BCC
- Morfeaform BCC
- Bazal Hücreli Nevüs Sendromu
Her bir alt tipin klinik davranışı, dolayısıyla da tedavisi farklıdır.
SCC (Skuamoz hücreli karsinom)
SCC (Skuamoz hücreli karsinom): Daha az sıklıkta görülür. Ancak metastaz yapma riski vardır. Büyüklüğüne ve tipine göre bölgesel lenf bezlerinin de alınması da gerekebilir. Prensip olarak en az 1 cm sağlam sınırla çıkarılmalıdır. Kronik travma bölgelerinde, yanık ve iyileşmeyen yaralar zemininde genelde bu deri kanseri tipi görülür. Böyle zeminlerden kaynaklanan SCC tipine “Marjolin ülseri” denir. Marjolin ülseri agresif seyreder. Tedavisi zor, nüks oranı yüksektir.
Malign melanom
En tehlikeli tiptir. Deride mevcut olan benlerden çıkabileceği gibi, hiçbir öncü lezyon yokken de oluşabilir.
Erken evrede yakalanırsa rahatlıkla tedavi edilebilir. Tiplerine ve ulaştığı derinliğe göre bölgesel lenf bezlerinin tedavisi gerekebilir. Ameliyattan sonra da yakından takip gerekir.
Tipleri:
- Lentigo
- Yüzeyel Yayılan Melign Melanom
- Nodüler Malign Melanom
- Akral Lentiginöz Malign Melanom
Malign melanomun tedavisini ve prognozunu (davranışını, sağ kalımını) belirleyen pek çok kriter vardır. En önemli kriter melanomun derinliğidir (radial büyümesi, Breslow derinliği). Biopsi sonucunda belirlenen derinlik ve diğer kriterlere göre, cerrahi tedavi yöntemi tespit edilir.
Bunlar dışında daha seyrek görülen pek çok farklı deri kanseri tipi de mevcuttur.
Hangi durumda doktora başvurmalı?
Deride daha önce bulunmayan kitleler, renk değişiklikleri, kızarıklık, kabuklanma, pullanma ve kaşınma ortaya çıktığında doktora başvurmak gereklidir. Ayrıca tedaviye rağmen 2 haftada iyileşmeyen yaralar, kronik yaralarda şiddetlenme ve koku oluşması durumlarında mutlaka bir plastik cerraha başvurmak gerekir.
Gereken lezyonlardan biopsi alınır. Biopsi sonrası bir “deri kanseri” olarak gelirse, tipine ve alt tipine göre tedavisi düzenlenecektir.
Cilt kanserinin belirtileri
Cilt kanserinin en önemli belirtisi deride yeni bir leke veya lekenin büyüklüğü, şekli veya rengindeki değişikliktir. Cilt lekesi cildinizdeki diğer lekelerden farklı görünüyorsa bu da deri kanserinin bir belirtisi olabilir. Buna “çirkin ördek işareti” de denir. Bu uyarı işaretlerinden birini gözlemlemeniz durumunda vakit kaybetmeden doktorunuza görünmelisiniz.
Diğer deri kanseri belirtileri:
- İyileşmeyen yara
- Pigmentlerin lekenin dışına taşarak etrafındaki deriye yayılım göstermesi
- Kırmızılık veya sınırının ötesinde yeni bir şişlik
- Deride Hassasiyetin artması, kaşıntı veya ağrı
- Benin yüzeyinin değişmesi, tümsekleşme, kanama ya da nodül veya yumru şeklinde görünüm
Normal bir benle melanom arasındaki farkı ayırt etmek zordur. Bu sebeple en doğrusu en kısa zamanda uzman bir hekime başvurmaktır.
Cilt kanseri tedavisi
Cilt kanseri tedavisinde kanserli dokunun tümünün herhangi bir kalıntı bırakılmaksızın alınması amaçlanır. Günümüzde cerrahi tedaviyle cilt kanserinde yüksek oranda başarı şansı vardır. Yeterli derinlikte ve genişlikte çıkarılan kanserli doku ile cilt kanserinin tekrar ortaya çıkması da önlenmiş oluyor.
Kanserli dokunun alınmasının yanı sıra estetik açıdan iz kalmaması ve herhangi bir işlev kaybı oluşmaması da önemlidir.
Ameliyatta ne yapılır?
Ameliyat planının yapılabilmesi için öncelikle deri kanseri tipinin belirlenmesi gereklidir. Bu amaçla önce küçük bir biopsi alınır.
Biopsi sonucuna göre ameliyatta lezyon çevredeki sağlam dokudan gereken uzaklıkta ve derinlikte çıkarılır. Geride kanser hücresi kalmaması için gerekirse ameliyat sırasında patolojik inceleme (frozen section) yapılabilir. Geride kanser hücresi kalmadığından emin olununca da oluşan boşluğun doldurulmasına geçilir.
Boşluk küçükse basit dikiş işlemleri ile kapatım sağlanır. Bu sırada en uygun estetik sonucu elde etmek için derin dokular da birbirine dikilir ve gizli dikiş yapılır.
Boşluk büyükse 2 seçenek vardır:
- Deri grefti ile onarım: Başka bir bölgeden deri alınarak, boşluk olan yere deri nakli yapılır.
- Deri flebi ile onarım: Çoğunlukla komşu bölgelerden elde edilen deri, kan dolaşımı ile birlikte kaydırılarak boşluk doldurulur.
Deri kanserinin tipine göre bölgesel lenf bezlerinin (kasık, koltuk altı ya da boyun) temizlenmesi de gerekebilir.
Sentinel lenf nodu biopsisi Nedir?
Bazı malign melanom ve SCC tiplerinde erken evrede bölgesel lenf bezine yayılım olup olmadığını anlamak için yapılan bir işlemdir. Ameliyat öncesi kanser dokusuna radyoaktif madde (Tc 99) enjekte edilir. Ameliyata girilince gama prob ile bu nükleer maddenin boşaldığı ilk lenf bezi (sentinel lenf nodu) bulunur. Bu lenf bezi alınır ve patoloji tarafından incelenir. Sentinel lenf bezine kanser yayılımı varsa, tüm bölgesel lenf bezlerini temizlemek gerekir)
Cilt kanseri hakkında sizden gelen sorular
Cilt kanserleri bulaşıcı mıdır?
Cilt kanseri bulaşıcı bir hastalık değildir.
